Voorjaarsdroogte
22 mei 2025
Terwijl ik in de vroege ochtend door de tuin van PLUK loop, valt het me op hoe de jonge blaadjes van de fruitbomen al beginnen te krullen. De grond onder mijn voeten is droog en barst open. Het gras kleurt geel, ondanks dat het pas mei is. De lente – normaal gesproken een tijd van frisgroene groei – voelt dit jaar anders. Ook in het nieuws lees ik dat het dit voorjaar nog droger is dan in het recordjaar 1976…
Opeens loop ik dwars door een zwerm kleine vliegjes en mugjes. Ze dansen in het ochtendlicht, alsof ze zich niets aantrekken van de droogte. Even word ik omgeven door zoemende beweging. Drukte in het klein. Het voelt als een vreemd contrast met de dorre grond om me heen – zoveel leven, juist nu.
Hoe reageert de natuur op extreme droogte?
Ik zie hoe sommige planten en bomen water besparen door blad te verliezen of te laten krullen. Daardoor verdampt er minder via de bladeren. Sommige planten staan opvallend vroeg in bloei, maar maken minder bloemen aan. Onze fruitbomen hou ik goed in de gaten: er vallen al kleine vruchtjes af. Daardoor groeien er straks geen veertig appels aan een boom, maar dertig. Een kwestie van prioriteiten stellen. Het is alsof de natuur op de pauzeknop drukt, wachtend op de verlossende regen.
En die mugjes en vliegen? Ook al is het droog, in onze tuin zijn nog genoeg plekjes met (stilstaand) water: bij de regenton, de composthoop en de vijver. Door de warmte ontwikkelen de muggenlarven zich razendsnel. En droogte is voor veel insecten een alarmsignaal: het wordt moeilijk om te overleven, dus we moeten nú voortplanten. Ik heb me laten vertellen dat het vaak zwermen van mannetjes zijn die in de lucht een baltsdans doen – wachtend op de vrouwtjes om mee te paren. Tegelijkertijd zijn sommige natuurlijke vijanden van muggen en vliegjes, zoals amfibieën, vogels en spinnen, juist minder actief bij langdurige droogte. Zo krijgen de vliegjes vrij spel.
Terwijl ik verder struin door de tuin, vraag ik me af: wat kunnen wij als organisaties leren van de manier waarop de natuur omgaat met droogte?
🌱 Lessen van de natuur voor organisaties
Diepe wortels zoeken
Planten met diepe wortels overleven droogte beter omdat ze toegang hebben tot waterreserves dieper in de bodem. Voor organisaties betekent dit: investeer in je kernwaarden en missie. In tijden van schaarste bieden die diepe wortels houvast en richting.
Zorg voor een sponsachtige bodem
Sommige stukken tuin zijn beter bestand tegen droogte dan andere. Daar waar de bodem rijk is aan humus en bodemleven, blijft het vocht veel langer hangen. De grond voelt daar sponziger, veerkrachtiger. De regen die valt, wordt opgenomen en vastgehouden.
De parallel naar organisaties: een gezonde ‘bodem’ – je interne cultuur, veiligheid, vertrouwen – bepaalt hoeveel je kunt opvangen en vasthouden in moeilijke tijden. Het gaat niet om hoe vaak het regent, maar of je in staat bent die regen vast te houden.
Energie sparen en focus aanbrengen
Net zoals planten tijdelijk hun groei stilleggen om energie te sparen, kunnen organisaties in moeilijke tijden beter focussen op hun kerntaken. Minder doen om meer te behouden. Niet alle processen hoeven door te draaien – het is soms beter om bewust te vertragen.
Drukte is niet altijd vitaliteit
Die zwerm mugjes uit de ochtend doet me denken aan wat ik ook vaak in organisaties zie: beweging, activiteit, overleg, plannen. Het lijkt levendig, maar soms komt het voort uit stress. Net als in de natuur, waar insecten zich snel voortplanten als reactie op droogte, kunnen organisaties in crisistijd een soort overproductie gaan draaien. Maar is dat echte vitaliteit, of slechts een overlevingsreflex? Soms vraagt droogte juist om minder doen, niet méér.
Diversiteit als overlevingsstrategie
In de tuin zie ik dat gemengde beplanting beter bestand is tegen droogte. In organisaties geldt hetzelfde: hoe meer variatie in perspectieven, rollen en mensen, hoe sterker het systeem. Monoculturen zijn kwetsbaar. Diversiteit biedt schaduw, voeding en ruimte voor herstel. Het samengaan van verschillen maakt een organisatie veerkrachtig en adaptief.
Samenwerking en netwerken
Bomen delen water en voedingsstoffen via ondergrondse netwerken. Ook organisaties kunnen leren van deze symbiose: deel middelen, kennis en ondersteuning – binnen én buiten je muren. Niet alles hoeft uit één bron te komen. Verbinden versterkt.
Accepteer de natuurlijke cycli
Droogte is geen teken dat alles fout gaat – het is onderdeel van een natuurlijk ritme. Er is rust, inkeer, en daarna hernieuwde groei. Ook organisaties hoeven niet altijd in de groeimodus te staan. Af en toe stilstaan, rusten, herijken: daar zit kracht in.
🌸 Reflectie en uitnodiging
Terwijl ik door de tuin van PLUK wandel, realiseer ik me dat de natuur ons voortdurend lessen aanbiedt over aanpassing, samenwerking en veerkracht. Deze voorjaarsdroogte nodigt uit om stil te staan, te reflecteren en te leren.
Vind jij het interessant om met jouw organisatie bij PLUK langs te komen en – met de spiegel van de natuur – te kijken of je tot nieuwe inzichten kunt komen? Bijvoorbeeld over de kwaliteit van jouw bodem. Welke vormen van diversiteit voed je? En durven jullie soms op de pauzeknop te drukken?
Bij PLUK trainingslocatie vind je een unieke plek om hierover te filosoferen. Omringd door het natuurlijke ecosysteem kunnen jullie nieuwe inspiratie opdoen. Het is mijn dagelijkse inspiratie voor groei en bloei.
Meer weten over biomimicry of werken met de spiegel van de natuur? Je bent welkom bij PLUK – waar de natuur niet alleen decor is, maar gesprekspartner.
#inspiratielocatie #vergaderen #teamlocatie